Muqdisho (Raxanreeb online) – Wasiirka Arrimaha Dibadda Soomaaliya Axmed Macalin Fiqi ayaa waxaa ka hor jeediyay Guddiga Arrimaha Dibadda ee Aqalka Sare oo ay hogaamineyso Senator Maryan Faarax Kaahiye si uu u falanqeeyo mowduucyo xasaasi ah oo ay ka mid yihiin wada xaajoodyada u dhaxeeya Soomaaliya iyo Itoobiya, Miisaaniyadda loo qoondeeyay howlaha diblomaasiyadeed, dib u habeynta Wasaaradda Arrimaha Dibadda.

Kalfadhigan oo albaabadu u xiran yihiin oo ka dhacay caasimadda ayaa hoosta ka xariiqay sida ay dowladda uga go’an tahay hufnaanta iyo xoojinta hab-dhaqanka dowlad wanaagga.

Wadahadallada uu Fiqi la yeeshay guddiga ayaa ku soo aadaya xilli muhiim ah, iyadoo Soomaaliya ay mari doonto biyo diblomaasiyadeed oo adag, gaar ahaan arrimaha muranka badda ee kala dhaxeeya Itoobiya. Wadahadalka ayaa diiradda lagu saaray xeeladaha lagu xoojinayo mowqifka Soomaaliya ee wadahadallada caalamiga ah, xoojinta danaha qaranka iyadoo la ilaalinayo qurxinta diblomaasiyadeed.

Guddiga ayaa sidoo kale baaritaan ku sameeyay qoondada dhaqaale ee safaaradaha Soomaaliya ay ku leedahay dibadda, iyadoo ujeedadu tahay in si hufan looga faa’ideysto kheyraadka iyadoo lagu jiro baaqyo ku aaddan dhaqaale xumo iyo isla xisaabtan. Dib-u-eegiddu waa qayb ka mid ah hindise ballaadhan oo dib-u-habayn lagu samaynayo sida hawlaha dibloomaasiyadeed loo maalgeliyo, iyada oo la hubinayo inay la jaanqaadi karaan mudnaanta qaranka iyo mas’uuliyadda maaliyadeed.

Sidoo kale kulanka ayaa looga hadlay dib u habeynta wasaaradda, iyadoo Fiqi uu ka warbixiyay qorshayaasha lagu hagaajinayo howlaha, horumarinta siyaasadda, iyo xoojinta doorka wasaaradda ee horumarinta ujeedooyinka siyaasadda arrimaha dibadda ee Soomaaliya. Dib-u-habayntan waxaa loogu talagalay in wasaaradda laga dhigo mid firfircoon oo wax ku ool ah si loo helo muuqaal caalami ah oo isbeddelaya.

Senator Maryan Faarax Kaahiye ayaa muujisay sida ay ugu faraxsan tahay ka-qaybgalka iyadoo tiri, “Kalfadhigan wuxuu xoojinayaa ballan-qaadkayaga inaan ka doodin oo keliya balse aan si firfircoon u qaabaynno siyaasaddeenna arrimaha dibadda iyo hawl-galka diblomaasiyadeed si cad iyo aragti istiraatijiyadeed.”

Natiijooyinka ka soo baxay wada-hadalladan ayaa la filayaa in ay saameyn ku yeeshaan istaraatiijiyadda diblomaasiyadeed ee Soomaaliya, kor u qaadista la socodka arrimaha dibadda ee baarlamaanka, iyo in ay tusaale u noqdaan wada-shaqeynta mustaqbalka ee laamaha fulinta iyo sharci-dejinta ee arrimaha diblomaasiyadda caalamiga ah.