Gaza (Raxanreeb) — Ciidamada Isra’el ayaa duqeymo ka geystay koonfurta Gaza Talaadadii ka dib markii taangiyo ay u soo gudbeen albaabka isbitaalka ugu weyn ee waqooyiga halkaas oo saraakiisha caafimaadka ay sheegeen in bukaano ay ku jiraan carruur ay u dhinteen neef la’aan iyo dagaalka culus.
Ugu yaraan 13 qof ayaa ku dhintay markii ciidamada Israa’iil ay beegsadeen guryahooda oo ku yaalla koonfurta magaalada Khan Younis, sida ay sheegeen saraakiisha wasaaradda caafimaadka ee Gaza. Milateriga ayaa sidoo kale dhigay taangiyo bannaanka Isbitaalka Al Shifa, oo ah xarunta ugu weyn ee caafimaadka magaalada Gaza, taasoo Israa’iil ay sheegtay in ay ku fadhido godad sare oo ay xarun u tahay dagaalyahannada Xamaas oo bukaannada u isticmaalaya gaashaan.
Xamaas ayaa beenisay sheegashada Israel.
Milateriga Israa’iil ayaa sheegay in ay isku dubaridayaan wareejinta qalabka wax lagu shito ee Gaza, taas oo ah tallaabo suurtagal ah in dhallaanka hadda dhasha laga soo saaro isbitaalka.
Afhayeenka wasaaradda caafimaadka Gaza Ashraf Al-Qidra, oo ku sugnaa gudaha cisbitaalka Al Shifa, ayaa sheegay Isniintii in 32 bukaan ay dhinteen saddexdii maalmood ee la soo dhaafay, oo ay ku jiraan saddex carruur ah. Ugu yaraan 650 bukaan ayaa ku haray gudaha, ayuu raaciyay.
Faallooyinkiisii ugu horreeyay tan iyo dhimashada bukaannada laga soo sheegay Al Shifa, Madaxweynaha Mareykanka Joe Biden wuxuu sheegay in isbitaallada ay tahay in la ilaaliyo.
“Rajadayda iyo rajadayda ayaa ah in ay jiri doonaan ficil faragelin yar marka loo eego isbitaallada waxaanan wali la xiriirnaa Israa’iiliyiinta,” Biden ayaa u sheegay suxufiyiinta Isniintii.
“Sidoo kale waxaa jira dadaallo lagu doonayo in hakadkan wax looga qabto siideynta maxaabiista, taasna waa laga wada-hadli doonaa, sidoo kale, Qatariyiinta… waa la hawlgelinayaa,” ayuu raaciyay. “Marka waxaan ku sii jiraa xoogaa rajo ah laakiin isbitaallada waa in la ilaaliyaa.”
Isniintii, millatariga Israa’iil ayaa soo bandhigay muuqaal iyo sawirro ay ku sheegeen inay ahaayeen hub ay kooxdu ku kaydisay qaybta hoose ee isbitaalka Rantissi, oo ah isbitaal carruurta lagu daweeyo oo ku takhasusay daaweynta kansarka.
War qoraal ah oo ay soo dhigtay kanaalka Telegram-ka ayay Xamaas ku sheegtay in muuqaalku uu muujinayo “muqaalo la sameeyay oo marin habaabinaya ra’yiga dadweynaha”, waxayna intaas ku dartay inay ahayd “isku day fashilmay” oo ay Israa’iil ku doonayso inay ku caddayso beegsiga isbitaallada.
HAYSTA Xabbad-joojin?
Israa’iil ayaa bilowday dagaalka ka dhanka ah Xamaas ka dib markii kooxda Islaamiga ah ee Falastiiniyiinta ay 7-dii October weerar ku qaadeen koonfurta Israa’iil. Ku dhawaad 1,200 oo qof ayaa ku dhintay weerarkaas 240 kalena waxaa lagu jiiday Qaza iyagoo la haystayaal ah marka loo eego tirada Israa’iil.
Garabka hubaysan ee Xamaas ayaa sheegay in ay diyaar u yihiin in ay sii daayaan ilaa 70 haween iyo caruur ah oo lagu haysto Gaza si ay u helaan xabbad joojin shan maalmood ah oo dagaalka ah. Maamulka caafimaadka Gaza ayaa sheegay in in ka badan 11,000 oo qof la xaqiijiyay in ay ku dhinteen duqeymaha Israa’iil, oo ku dhawaad 40% ay yihiin carruur.
Qiyaastii saddex-meelood laba meel dadka ku nool marin-biyoodka Mediterranean-ka ee ay dadku ku badan yihiin ayaa waxay hoyla’aan ka dhigeen ololaha millatari ee Israa’iil, kaas oo ay ku amartay in qaybta woqooyi ee Gaza laga daadgureeyo.
Guutada Al-Qassam, garabka hubaysan ee Xamaas, ayaa soo galiyay cod maqal ah oo ay ku baahiyeen Telegram, iyagoo sheegay in kooxdu ay diyaar u tahay inay sii deyso ilaa 70 haween iyo carruur ah oo ay afduub ku haystaan, si ay ugu beddelaan xabbad-joojin shan maalmood ah, dalabka Israa’iil uma badna inay aqbasho.
“Waxaan u sheegnay dhexdhexaadiyeyaasha (Qatar) in xabbad joojin shan maalmood ah aan ku sii deyn karno 50 ka mid ah, tiradana ay gaari karto 70, sababtoo ah dhibka ay ku hayaan maxaabiista ay haystaan kooxo kala duwan,” ayuu yiri afhayeenka guutada Al-Qassam Abuu Cubeyda. ayuu yiri, isagoo sheegay in Israa’iil ay codsatay in 100 qof la sii daayo.
Israa’iil, oo si wax ku ool ah u go’doomisay Gaza, ayaa diiday xabbad-joojin, iyada oo ku doodaysa in Xamaas ay si fudud u isticmaali doonto si ay dib isugu soo ururiso, laakiin waxay oggolaatay “joojin” bini’aadanimo oo kooban si loogu oggolaado cuntada iyo sahayda kale inay gudaha u galaan oo ajaanibku cararaan.
Lataliyaha amniga qaranka ee Aqalka Cad Jake Sullivan ayaa u sheegay warfidiyeenka Washington “ay jeclaan lahayd in la arko hakadyo aad u dheer – maalmo, ma ahan saacado – marka loo eego macnaha sii deynta la haystayaasha.”
Qoraaga ra’yiga ee Washington Post ayaa Talaadadii soo xigtay sarkaal sare oo Israa’iil ah oo aan la magacaabin inuu sheegay in Israa’iil iyo Xamaas ay ku dhow yihiin heshiis lagu sii daayo inta badan haweenka iyo carruurta Israa’iil ee la afduubay iyadoo Israa’iil ay si isku mar ah u sii daynayso haweenka iyo dhallinyarada Falastiiniyiinta ee ku xiran xabsiyada. Heshiis ayaa lagu dhawaaqi karaa maalmo gudahood haddii tafaasiisha la sameeyo.
RABSHADAHA BANKI GALBEED
Daanta Galbeed ee la haysto, ugu yaraan lix falastiiniyiin ah ayaa waxaa dilay ciidamada Israel, sida ay sheegeen wasaaradda caafimaadka Falastiiniyiinta iyo warbaahinta Falastiin.
Ugu yaraan saddex ka mid ah dadkaas ayaa lagu dilay weerar ay fuliyeen diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Israa’iil, sida ay ku warrantay wakaaladda wararka ee Falastiiniyiinta ee WAFA, iyada oo soo xiganaysa isbitaal ku yaalla magaalada galbeedka ku taal ee Tulkarm.
Ciidamada Israa’iil iyo booliiska ayaa sheegay in ciidamadooda oo loo diray Tulkarm si ay u xiraan maleeshiyaad looga shakisan yahay in ay la kulmeen rasaas ayna ku dileen dhowr qof oo hubeysan oo falastiiniyiin ah iskahorimaadka xigay.
Ciidamada Israel ayaa sidoo kale toogtay ugu yaraan labo falastiiniyiin ah intii uu socday iska horimaadyo hore oo ka dhacay xero qaxooti oo ku taal magaalada, sida ay sheegtay WAFA.
Rabshadaha sii xumaanaya ee ka socda Daanta Galbeed ayaa yimid ka dib in ka badan 18 bilood oo dhiig ku daatay taasoo sii kicisay cabsida Daanta Galbeed uu ka qarxo colaad ka sii weyn oo ay noqoto waji cusub.
Waxaa soo tebiyay Nidal al-Mughrabi oo ku sugan Gaza iyo xafiiska Reuters; Waxaa qoray Arshad Mohammed iyo Michael Perry; Tafatirka Howard Goller, Raju Gopalakrishnan iyo Miral Fahmy